منابع:

اجیر گرفتن براى نماز

1533 بعد از مرگ انسان مى‏شود براى نماز و عبادتهاى دیگر او که در زندگى بجا نیاورده، دیگرى را اجیر کنند یعنى به او مزد دهند که آنها را بجا آورد و اگرکسى بدون مزد هم آنها را انجام دهد، صحیح است.

1534 انسان مى‏تواند براى بعضى از کارهاى مستحبى مثل زیارت قبر پیغمبر و امامان علیهم السلام، از طرف زندگان اجیر شود، و نیز مى‏تواند کار مستحبى را انجام دهد و ثواب آن را براى مردگان یا زندگان هدیه نماید.

1535 کسى که براى نماز قضاى میت اجیر شده باید یا مجتهد باشد یا مسایل نماز را از روى تقلید صحیح، بداند.

1536 اجیر باید موقع نیت، میت را معین نماید، و لازم نیست اسم او را بداند. پس اگر نیت کند از طرف کسى نماز مى خوانم که براى او اجیر شده‏ام، کافى است.

1537 اجیر باید خود را به جاى میت فرض کند و عبادتهاى او را قضا نماید، واگر عملى را انجام دهد و ثواب آن را براى او هدیه کند، کافى نیست.

1538 باید کسى را اجیر کنند که اطمینان داشته باشند که نماز را به صورت صحیح مى‏خواند.

1539 کسى که دیگرى را براى نمازهاى میت اجیر کرده اگر بفهمد که عمل را بجا نیاورده یا باطل انجام داده باید دوباره اجیر بگیرد.

1540 هرگاه شک کند که اجیر عمل را انجام داده یا نه، اگر چه بگوید انجام داده‏ام، باید دوباره اجیر بگیرد، ولى اگر شک کند که عمل او صحیح بوده‏یا نه، گرفتن اجیر لازم نیست.

1541 کسى را که عذرى دارد و مثلا نشسته نماز مى‏خواند نمى‏شود براى نمازهاى میت اجیر کرد بلکه بنابر احتیاط واجب باید کسى را هم که با تیمم یا جبیره نماز مى‏خواند اجیر نکنند.

1542 مرد براى زن و زن براى مرد مى‏تواند اجیر شود، و در بلند خواندن و آهسته خواندن نماز باید به تکلیف خود عمل نماید.

1543 لازم نیست قضاى نمازهاى میت به ترتیب خوانده شود، اگر چه بدانند که میت ترتیب نمازهاى خود را مى‏دانسته.

1544 اگر با اجیر شرط کنند که عمل را به طور مخصوصى انجام دهد، باید همان طور بجا آورد و اگر با او شرط نکنند، باید در آن عمل به تکلیف خود رفتار نماید، و احتیاط مستحب آن است که از وظیفه خودش و میت هر کدام که به احتیاط نزدیک تر است به آن عمل کند، مثلا اگر وظیفه میت گفتن سه مرتبه تسبیحات اربعه بوده و تکلیف او یک مرتبه است‏سه مرتبه بگوید.

1545 اگر با اجیر شرط نکنند که نماز را با چه مقدار از مستحبات آن بخواند، باید مقدارى از مستحبات نماز را که معمول است بجا آورد.

1546 اگر میت ترتیب نمازهایى را که قضا شده، مى‏دانسته و انسان بخواهد براى آن نمازها اجیر بگیرد، لازم نیست براى هر کدام آنها وقتى را معین نماید.

1547 اگر کسى اجیر شود که مثلا در مدت یک سال نمازهاى میت را بخواند و پیش از تمام شدن سال، بمیرد باید براى نمازهایى که مى‏دانند به جا نیاورده، دیگرى را اجیر نمایند بلکه براى نمازهایى که احتمال مى دهند به جا نیاروده باید بنابر احتیاط واجب اجیر بگیرند.

1548 کسى را که براى نمازهاى میت اجیر کرده‏اند، اگر پیش از تمام کردن نمازها بمیرد و اجرت همه آنها را گرفته باشد، چنانچه شرط کرده باشند که تمام نمازها را خودش بخواند، باید اجرت مقدارى را که نخوانده از مال او به ولى میت بدهند، مثلا اگر نصف آنها را نخوانده، باید نصف پولى را که گرفته از مال او به ولى میت بدهند، و اگر شرط نکرده باشند، باید ورثه‏اش از مال او اجیر بگیرند، اما اگر مال نداشته باشد بر ورثه او چیزى واجب نیست.

1549 اگر اجیر پیش از تمام کردن نمازهاى میت بمیرد و خودش هم نماز قضا داشته باشد، باید از مال او براى نمازهایى که اجیر بوده دیگرى را اجیر نمایند و اگر چیزى زیاد آمد، در صورتى که وصیت کرده باشد و ورثه اجازه بدهند براى تمام نمازهاى او اجیر بگیرند و اگر اجازه ندهند ثلث آن را به مصرف نماز خودش برسانند.

نماز عید فطر و قربان

1516 نماز عید فطر و قربان در زمان حضور امام علیه السلام واجب است و بایدبه ماعت‏خوانده شود، و در زمان ما که امام علیه السلام غایب است مستحب مى‏باشد. و احتیاط واجب آن است که آن را به جماعت نخوانند، ولى به قصد رجاء مانع ندارد. و چنانچه ولى فقیه یا ماذون از طرف او اقامه جماعت نماید،اشکال ندارد.

1517 وقت نماز عید قربان از اول آفتاب روز عید است تا ظهر.

1518 مستحب است نماز عید قربان را بعد از بلند شدن آفتاب بخوانند و در عید فطر مستحب است بعد از بلند شدن آفتاب افطار کنند و زکات فطره را هم بدهند بعد از نماز عید را بخوانند.

1519 نماز عید فطر و قربان دو رکعت است که در رکعت اول بعد از خواندن حمد و سوره باید پنج تکبیر بگوید، و بعد از هر تکبیر یک قنوت بخواند و بعداز قنوت پنجم تکبیرى بگوید و به رکوع رود و دو سجده بجا آورد و برخیزد، و در رکعت دوم چهار مرتبه تکبیر بگوید و بعد از هر تکبیر قنوت بخواند و تکبیر پنجم را بگوید و به رکوع رود و بعد از رکوع دو سجده کند و تشهد بخواند و نماز را سلام دهد

1520 در قنوت نماز عید قربان هر دعا و ذکرى بخوانند کافى است ولى بهتر است‏این دعا را به قصد امید ثواب بخوانند: "اللهم اهل الکبریاء و العظمة و اهل الجود و الجبروت و اهل العفو و الرحمة و اهل التقوى و المغفرة اسالک بحق هذا الیوم الذى جعلته للمسلمین عیدا و لمحمد صلى الله علیه و آله ذخرا و شرفا و کرامة و مزیدا ان تصلى على محمد و آل محمد و ان تدخلنى فى کل خیر ادخلت فیه محمدا و آل محمد و ان تخرجنى من کل سوء اخرجت منه محمدا و آل محمد صلواتک علیه و علیهم اللهم انى اسالک خیر ما سالک به عبادک الصالحون و اعوذ بک مما استعاذ منه عبادک المخلصون".

1521 مستحب است در نماز عید فطر و قربان قرائت را بلند بخوانند.

1522 نماز عید سوره مخصوصى ندارد، ولى بهتر است که در رکعت اول آن سوره"شمس" سوره و در رکعت دوم سوره "کاشیه" سوره را بخوانند، یا در رکعت اول سوره "سبح اسم" سوره و در رکعت دوم سوره "شمس" را بخوانند.

1523 مستحب است در روز عید فطر قبل از نماز عید به خرما افطار کند،و در عید قربان از گوشت قربانى بعد از نماز قدرى بخورد.

1524 مستحب است پیش از نماز عید غسل کند، و دعاهایى که پیش از نماز و بعد از آن در کتابهاى دعا ذکر شده به امید ثواب بخواند.

1525 مستحب است در نماز عید بر زمین سجده کنند و در حال گفتن تکبیرها دستها را بلند کنند و نماز را بلند بخوانند.

1526 بعد از نماز مغرب و عشاى شب عید فطر و بعد از نماز صبح و ظهر و عصر روز عید و نیز بعد از نماز عید فطر مستحب است این تکبیرها را بگویند:"الله اکبر الله اکبر لا اله الا الله و الله اکبر الله اکبر و لله الحمد الله اکبر على ما هدانا".

1527 مستحب است انسان در عید قربان بعد از ده نماز که اول آنها نماز ظهر روز عید و آخر آنها نماز صبح روز دوازدهم است تکبیرهایى را که در مساله پیش گفته شد بگوید و بعد از آن بگوید: "الله اکبر على ما رزقنا من بهیمة الانعام و الحمد لله على ما ابلانا" ولى اگر عید قربان را در منى باشد مستحب است بعداز پانزده نماز که اول آنها نماز ظهر روز عید و آخر آنها نماز صبح روز سیزدهم ذى‏حجه است، این تکبیرها را بگوید.

1528 کراهت دارد نماز عید را زیر سقف بخواند.

1529 اگر شک کند در تکبیرهاى نماز و قنوتهاى آن، اگر از محل آن تجاوز نکرده است بنابر اقل بگذارد، و اگر بعد معلوم شود که گفته بوده اشکال ندارد.

1530 اگر قرائت‏یا تکبیرات یا قنوتها را فراموش کند و بجا نیاورد، نمازش صحیح است.

1531 اگر رکوع یا دو سجده یا تکبیرة الاحرام را فراموش کند، نمازش باطل مى‏شود.

1532 اگر در نماز عید یک سجده یا تشهد را فراموش کند احتیاط مستحب آن است که بعد از نماز آن را رجاءا بجا آورد، و اگر کارى کند که براى آن،سجده سهو در نمازهاى یومیه لازم است، احتیاط مستحب آن است که بعد از نماز رجاءا دو سجده سهو براى آن نماز بنماید.

نماز آیات

1491 نماز آیات که دستور آن بعدا گفته خواهد شد به واسطه چهار چیز واجب مى‏شود: اول: گرفتن خورشید. دوم: گرفتن ماه، اگر چه مقدار کمى از آنها گرفته شود و کسى هم از آن نترسد. سوم: زلزله، اگر چه کسى هم نترسد. چهارم: رعد و برق و بادهاى سیاه و سرخ و مانند اینها در صورتى که بیشتر مردم بترسند، که بنابر احتیاط واجب باید براى اینها هم نماز آیات بخوانند.

1492 اگر از چیزهایى که نماز آیات براى آنها واجب است بیشتر از یکى اتفاق بیفتد انسان باید براى هر یک از آنها یک نماز آیات بخواند، مثلا اگر خورشید بگیرد و زلزله هم بشود باید دو نماز آیات بخواند.

1493 کسى که چند نماز آیات بر او واجب است اگر همه آنها براى یک چیز بر او واجب شده باشد، مثلا سه مرتبه خورشید گرفته و نماز آنها را نخوانده است موقعى که قضاى آنها را مى‏خواند، لازم نیست معین کند که براى کدام دفعه آنها باشد و همچنین است اگر چند نماز براى رعد و برق و بادهاى سیاه و سرخ و مانند اینها براو واجب شده باشد ولى اگر براى آفتاب گرفتن و ماه گرفتن و زلزله، یا براى دوتاى اینها نمازهایى بر او واجب شده باشد بنابر احتیاط واجب باید موقع نیت،معین کند، نماز آیاتى را که مى‏خواند براى کدام یک آنها است.

1494 چیزهایى که نام آیات براى آنها واجب است در هر شهرى اتفاق بیافتد فقط مردم همان شهر باید نماز آیات بخوانند و بر مردم جاهاى دیگر واجب نیست، ولى اگر مکان آنها بقدرى نزدیک باشد که با آن شهر یکى حساب شود نماز آیات بر آنها هم واجب است.

1495 از وقتى که خورشید یا ماه شروع به گرفتن مى‏کند انسان باید نماز آیات را بخواند و بنابر احتیاط واجب باید به قدرى تاخیر نیندازد که شروع به باز شدن کند.

1496 اگر خواندن نماز آیات را به قدرى تاخیر بیندازد که آفتاب یا ماه شروع به باز شدن کند باید نیت ادا و قضا نکند ولى اگر بعد از باز شدن تمام آن،نماز بخواند باید نیت قضا نماید.

1497 اگر مدت گرفتن خورشید یا ماه بیشتر از خواندن یک رکعت باشد ولى انسان نماز را نخواند، تا به اندازه خواندن یک کعت به آخر وقت آن مانده باشد باید نیت ادا کند بلکه اگر مدت گرفتن آنها به اندازه خواندن یک رکعت هم باشد بنابر احتیاط واجب باید نماز آیات را بخواند و ادا است.

1498 موقعى که زلزله و رعد و برق و مانند اینها اتفاق مى افتد، انسان باید فورا نماز آیات را بخواند و اگر نخواند معصیت کرده و تا آخر عمر بر او واجب است و هر وقت بخواند ادا است.

1499 اگر بعد از باز شدن آفتاب یا ماه بفهمد که تمام آن گرفته بوده باید قضاى نماز آیات را بخواند ولى اگر بفهمد مقدارى از آن گرفته بوده قضا بر او واجب نیست.

1500 اگر عده‏اى بگویند که خورشید یا ماه گرفته است چنانچه انسان از گفته آنان یقین پیدا نکند و نماز آیات نخواند و بعد معلوم شود راست گفته‏اند، در صورتى که تمام خورشید یا ماه گرفته باشد باید نماز آیات را بخواند و اگر دو نفر که عادل بودن آنان معلوم نیست بگویند خورشید یا ماه گرفته، بعد معلوم شود که عادل بوده‏اند باید نماز آیات را بخواند، بلکه اگر معلوم شود که مقدارى از آن گرفته احتیاط واجب آن است که نماز آیات را بخواند.

1501 اگر انسان به گفته کسانى که از روى قاعده علمى وقت گرفتن خورشید و ماه را مى‏دانند، اطمینان پیدا کند که خورشید یا ماه گرفته، بنابر احتیاط واجب باید نماز آیات را بخواند. و نیز اگر بگویند فلان وقت‏خورشید یا ماه مى‏گیرد و فلان مقدار طول مى‏کشد، و انسان به گفته آنان اطمینان پیدا کند، بنابر احتیاط واجب باید به حرف آنان عمل نماید، مثلا اگر بگویند آفتاب فلان ساعت‏شروع به بازشدن مى‏کند، احتیاطا باید نماز را تا آن وقت تاخیر نیندازد.

1502 اگر بفهمد نماز آیاتى را که خوانده باطل بوده، باید دوباره بخواند، واگر وقت گذشته قضا نماید.

1503 اگر در وقت نماز یومیه نماز آیات هم بر انسان واجب شود، چنانجه براى‏هر دو نماز وقت دارد، هر کدام را اول بخواند اشکال ندارد، و اگر وقت‏یکى از آن دو تنگ باشد، باید اول آن را بخواند، و اگر وقت هر دو تنگ باشد، باید اول نماز یومیه را بخواند.

1504 اگر در بین نماز یومیه بفهمد که وقت نماز آیات است، چنانچه وقت نماز یومیه هم تنگ باشد، باید آن را تمام کند، بعد نماز آیات را بخواند، و اگر وقت نماز یومیه تنگ نباشد، باید آن را بشکند و اول نماز آیات، بعد نماز یومیه را بجا آورد.

1505 اگر در بین نماز آیات بفهمد که وقت نماز یومیه تنگ است، باید نماز آیات را رها کند و مشغول نماز یومیه شود و بعد از آن که نماز را تمام کرد، پیش از انجام کارى که نماز را به هم بزند، بقیه نماز آیات را از همان جا که رها کرده بخواند.

1506 اگر در حال حیض یا نفاس زن، آفتاب یا ماه بگیرد و تا آخر مدتى که خورشید یا ماه باز مى‏شوند در حال حیض یا نفاس باشد، نماز آیات بر او واجب نیست و قضا هم ندارد.

دستور نماز آیات

1507 نماز آیات دو رکعت است و در هر رکعت پنج رکوع دارد، و دستور آن این است که انسان بعد از نیت، تکبیر بگوید و یک حمد و یک سوره تمام بخواند و به رکوع رود و سر از رکوع بردارد، دوباره یک حمد و یک سوره بخواند، باز به رکوع رود تا پنج مرتبه، و بعد از بلند شدن از رکوع پنجم دو سجده نماید و برخیزد و رکعت دوم را هم مثل رکعت اول بجا آورد و تشهد بخواند و سلام دهد.

1508 در نماز آیات ممکن است انسان بعد از نیت و تکبیر و خواندن حمد،آیه‏هاى یک سوره را پنج قسمت کند و یک آیه یا بیشتر از آن را بخواند وبه رکوع رود و سر بردارد و بدون این که حمد بخواند قسمت دوم همان سوره را بخواند و به رکوع رود و همین طور تا پیش از رکوع پنجم سوره را تمام نماید، مثلا به قصد سوره "قل هو الله احد" بسم الله الرحمن الرحیم بگوید و به رکوع رود، بعد بایستد و بگوید: "قل هو الله احد" دوباره به رکوع رود و بعد از رکوع بایستد و بگوید: "الله الصمد" باز به رکوع رود و بایستد و بگوید: "لم یلد و لم یولد" و برود به رکوع بازهم سر بردارد و بگوید: "و لم یکن له کفوا احد" و بعد از آن به رکوع پنجم رود و بعداز سر برداشتن، دو سجده کند و رکعت دوم را هم مثل رکعت اول بجا آورد و بعد از سجده دوم، تشهد بخواند و نماز را سلام دهد.

1509 اگر در یک رکعت از نماز آیات پنج مرتبه حمد و سوره بخواند و در رکعت دیگر یک حمد بخواند و سوره را پنج قسمت کند، مانعى ندارد.

1510 چیزهایى که در نماز یومیه واجب و مستحب است، در نماز آیات هم واجب و مستحب مى‏باشد، ولى در نماز آیات مستحب است به جاى اذان و اقامه سه مرتبه به قصد امید ثواب بگویند: "الصلاة".

1511 مستحب است بعد از رکوع پنجم و دهم بگوید "سمع الله لمن حمده" و نیز پیش از رکوع و بعد از آن تکبیر بگوید، ولى بعد از رکوع پنجم و دهم، گفتن تکبیر مستحب نیست.

1512 مستحب است پیش از رکوع دوم و چهارم و ششم و هشتم و دهم قنوت بخواند،و اگر فقط یک قنوت پیش از رکوع دهم بخواند، کافى است.

1513 اگر در نماز آیات شک کند که چند رکعت‏خوانده و فکرش به جایى نرسد،نماز باطل است.

1514 اگر شک کند که در رکوع آخر رکعت اول است‏یا در رکوع اول رکعت دوم،و فکرش به جایى نرسد، نماز باطل است. ولى اگر مثلا شک کند که چهار رکوع کرده یا پنج رکوع، چنانچه براى رفتن به سجده خم نشده، باید رکوعى را که شک دارد بجا آورده یا نه، بجا آورد. واگر براى رفتن به سجده خم شده، باید به شک خود اعتنا نکند.

1515 هر یک از رکوعهاى نماز آیات رکن است که اگر عمدا یا اشتباها کم یا زیاد شود، نماز باطل است.